Co to jest neoekspresjonizm?

Neoekspresjonizm to nurt w sztuce znany także w kręgu artystów i krytyków jako nowoekspresjonizm, rzadziej Nowa Ekspresja, którego początki sięgają lat 60. XX wieku, lecz okres największego zainteresowania nim przypada na lata 80. Jest odskocznią od popularnych wówczas nurtów, takich jak minimalizm oraz abstrakcja geometryczna, w którym pierwszoplanową rolę odgrywa chęć przekazania przez artystę najgłębszych uczuć i emocji. Niemieccy artyści neoekspresjonizmu znani jako “nowi dzicy” zrzeszeni w Neue Wilde malowali w sposób nieostrożny, czasami odważny, i dominowali na scenie sztuki aż do połowy lat 80. XX wieku. Nie wszyscy krytycy o neoekspresjonizmie wypowiadali się w samych superlatywach. Robert Hughes, krytyk sztuki urodzony w Australii, ocenił nurt jako porażkę wyobraźni i całkowity odwrót od rynku sztuki. W podobnie złym tonie styl neoekspresjonizmu oceniali także Hal Foster czy Mira Schor.

Neoekspresjonizm w sztuce – charakterystyczne cechy

Neoekspresjonizm w sztuce polega na portretowaniu obiektów lub ludzkiego ciała, często w sposób wybitnie abstrakcyjny, akcentując przy tym emocje w sposób szorstki, wyrachowany i brutalny. Artyści sięgali po żywe, intensywne i jaskrawe kolory w celu podkreślenia wagi danego dzieła typowego dla neoekspresjonizmu, cechowali się dużą odwagą w tworzeniu swoich dzieł, a ich podstawowymi i ewidentnymi inspiracjami były dzieła Emila Node, George’a Grosza czy też Edvarda Muncha. Duży wpływ na kształtowanie się tego nurtu miały także trendy w malarstwie amerykańskim przełomu lat 60. i 70. XX wieku, czy też ruch “The Hairy Who” z Chicago. Termin “Nowa ekspresja” (“The Image Painting”) został użyty po raz pierwszy w 1978 roku podczas głośnej wystawy w Whitney Museum. Malarze w stylu neoekspresjonizmu tworzyli swoje dzieła z pozoru niedbale, pociągnięcia pędzla były niechlujne, a w celu pokazania widzom swojego postrzegania świata, wykorzystywano kolaże. Każdy obraz przedstawiał spontaniczne podejście zamiast zaplanowanych działań i strategii, odrzucał tradycyjne kompozycje na rzecz emocji.

Neoekspresjonizm – najpopularniejsi przedstawiciele tego kierunku

Wśród wielu artystów w stylu neoekspresjonizmu warto wyróżnić nazwiska, które przyczyniły się do jego popularyzacji. Należą do nich:

• Jean-Michel Basquiat (1960-1988) – amerykański przedstawiciel neoekspresjonizmu, osiągnął w sztuce największą popularność w latach 80. XX wieku. Basquiat rozpoczął swoją karierę w latach 70. jako grafficiarz, malując nierozszyfrowane epigramy w samym centrum Manhattanu, a już dekadę później jego obrazy zdobiły ściany najbardziej znanych galerii w całych Stanach Zjednoczonych, w tym na wystawie sztuki Biennale Whitney. Basquiat tworzył obrazy przedstawiające skrajne przeciwieństwa na wielu polach, w tym na finansowych, rasowych i kulturowych, atakował rasizm i segregację klasową, a jego dzieła były mocno nacechowane politycznie.
• Georg Baselitz (ur. 1938) – niemiecki malarz i przedstawiciel między innymi neoekspresjonizmu słynie z malowania swoich obrazów do góry nogami w celu przeniesienia punktu ciężkości z warstwy konceptualnej na rzecz kunsztu pędzla. Wielokrotnie w swoich obrazach przedstawiał koncepcję zniszczenia, a główną przyczyną tego stanu rzeczy jest fakt, iż urodził się w mieście zniszczonym II Wojną Światową.
• Anselm Kiefer (ur. 1945) – niemiecki malarz, rzeźbiarz, wielbiciel poruszania w swoich dziełach trudnych tematów tabu oraz kontrowersji. Bardzo często obrazy zawierały symbole lub nawiązania do nazistów, osobistości znanych z historii czy kultowych miejsc.
• Sandro Chia (ur. 1946) – włoski malarz i aktywny członek ruchu, początkowo wielbiciel konceptualizmu i malarstwa figuratywnego. W swoich dziełach bardzo często stosuje metody zaczerpnięte z manieryzmu, kubizmu oraz futuryzmu i fowizmu.
• Julian Schnabel (ur. 1951) – amerykański malarz, autor “obrazów płytowych”, uczestniczył na wystawie w Biennale w 1980 roku wraz z Anselmem Kieferem oraz Georgiem Baselitzem. Tworzył odważne, “dzikie” obrazy, które często spotykały się z krytyczną opinią. Schnabel stawia na obrazy wielkoformatowe, a do ich tworzenia wykorzystuje przeróżne przedmioty, takie jak drewno. Przez to wiele jego prac mimo charakteru obrazów jest uznawana przez krytyków za rzeźby.

Neoekspresjonizm – dzieła, które warto znać

Wśród przykładów dzieł typowych dla neoekspresjonizmu można wymienić:

• Georg Baselitz “Sieben mal Paula” (1987/88) – dzieło przedstawiające siedem pozornie takich samych postaci zadaje nam pytanie – która Paula jest prawdziwa? Każda postać wydaje się taka sama, każda z nich jest jednak diametralnie różna, a sam Baselitz nigdy nie odpowiedział na wiele pytań związanych z genezą tego obrazu i jego realnym przesłaniem.
• Georg Baselitz “Adieu” (1982) – ten obraz, jak każdy inny, twórca zaprojektował do góry nogami, przedstawiając dwie postacie, które mają wizualnie świadczyć o przemianach w powojennych Niemczech. Postacie zdają się zawieszone w otchłani, nie mają punktu zaczepienia, a sam tytuł dla wielu krytyków sugeruje separację, co ma potwierdzać duże oddalenie się dwóch postaci od siebie. Postacie wydają się brutalnie pobite, co ma dodatkowo podkreślać wagę obrazu i jego odniesienie do aktualnego stanu Niemiec.
• Anselm Kiefer “Athanor” (1983/84) – obraz przedstawia budynek łudząco podobny do siedziby Hitlera, tytuł obrazu z kolei nawiązuje do rodzaju pieca używanego przez alchemików. Artysta zastosował głęboką i brutalną paletę, która ma dodatkowo wzniecać w odbiorcy uczucie strachu i obaw. Piec w połączeniu z siedzibą Hitlera pokazuje cechę wspólną alchemików i nazistów – oboje do swoich działań używali ognia. Dzieło było malowane nie tylko farbą, lecz także słomą, piaskiem i ołowiem.
• Francesco Clemente “Scissors and Butterflies” (1999) – dzieło o erotycznym charakterze przedstawia trzy nagie kobiety trzymające w swoich dłoniach nożyczki. Postać znajdujące się w lewej dolnej części obrazu zdaje się zła, smutna i pełna obaw, podczas gdy dwie kobiety na górze dzieła wydają się zadowolone i szczęśliwe.

Neoekspresjonizm w Polsce

Neoekspresjonizm w Polsce był stosunkowo mocnym nurtem i nie bez powodu na kartach historii zapisało się wielu rodaków malujących swoje dzieła w tym właśnie stylu. Znajdziemy wśród nich między innymi Zygmunta Magnera (1937-2011), malarza, który przedstawił swoje prace na 25 indywidualnych wystawach i 200 wystawach zbiorowych, otrzymując w trakcie swojego życia wiele bardzo istotnych nagród. Przedstawicielem neoekspresjonizmu jest także Krzysztof Skarbek urodzony w 1958 roku, który przez wiele lat wypracował swój własny niepowtarzalny styl nacechowany nurtem neoekspresjonizmu. Nie można także pominąć Zdzisława Nitki (ur. 1962), młodego malarza, który ma na swoim koncie wiele wystaw indywidualnych oraz zbiorowych, w tym także zagranicznych, a także Ludwika Konarzewskiego juniora (1918-1989), będącego autorem ponad 1000 obrazów. W malarstwie w stylu neoekspresjonizmu warto także podkreślić trzy uformowane w naszym kraju grupy malarzy-artystów – Gruppa (1982-1992), Koło Klipsa (1983-1990) oraz LUXUS.

Neoekspresjonizm na aukcjach OneBid

Na naszym portalu znajdziesz wiele obrazów w stylu neoeskpresjonizmu, które mogą stanowić doskonałe uzupełnienie Twojej prywatnej kolekcji. Każde dzieło znajdujące się w OneBid jest w pełni oryginalne i aby je zakupić, wystarczy zgłosić chęć uczestnictwa w aukcji. Załóż swoje konto i złóż ofertę na jedno z dzieł już dziś, a razie jakichkolwiek pytań skontaktuj się z nami telefonicznie bądź mailowo. Nasz portal, jako jeden z największych dotyczących sztuki, skupia oferty zarówno instytucji, jak i prywatnych kolekcjonerów, dlatego zachęcamy do zapoznania się ze wszystkimi kategoriami, w tym także z neoekspresjonizmem.