Co to jest taszyzm?

Wiele osób poznających historię sztuki zastanawia się, czym jest taszyzm w malarstwie. Jest to jeden z kierunków, który narodził się w Europie w pierwszych latach po II wojnie światowej. Należy do nurtu abstrakcjonizmu niegeometrycznego i był europejską odpowiedzią na rozwijający się w tym samym czasie w USA abstrakcyjny ekspresjonizm. Nazwa taszyzmu wywodzi się z francuskiego słowa “tache”, oznaczającego plamę. Taszyzm jako określenie pojawiło się pierwszy raz w 1889 roku, gdy termin ten został użyty przez krytyka Félixa Fénéona, który zdecydował się określić nim technikę stosowaną przez impresjonistów. Następnie Maurice Denis wykorzystał taszyzm jako określenie dzieł tworzonych przez fowistów. Jednak wprowadzenie znaczenia tego słowa w dzisiejszym rozumieniu przypisuje się krytykowi Pierre'owi Guéguenowi. Z poniższych akapitów dowiesz się, jakie są cechy charakterystyczne dla taszyzmu oraz poznasz jego głównych przedstawicieli.

Taszyzm w sztuce – charakterystyczne cechy

Taszyzm w malarstwie jest uznawany za jeden z najbardziej niezwykłych kierunków, a obrazy pochodzące z tego okresu są niezwykle popularne na całym świecie. Do charakterystycznych cech taszyzmu należy przede wszystkim sama wizja tworzenia dzieł. Powstawały one poprzez nanoszenie barwnych plam na płótno, często w dynamiczny, gwałtowny i ekspresyjny sposób. Artyści odrzucali jakikolwiek plan i zarys danego obrazu, który planowali stworzyć, poddając się instynktowi i działając spontanicznie, pod wpływem emocji. Wszystko to sprawiało, że dzieło było skończone praktycznie tak szybko, jak zaczynało się je tworzyć. W efekcie można było podziwiać atrakcyjne abstrakcje. Artyści działający zgodnie z założeniami taszyzmu często tworzyli obrazy w ruchu, np. poprzez rozchlapywanie farby na powierzchni płótna, czy też malowanie w nieregularny sposób przy użyciu bardzo szerokich pędzli.

Taszyzm – najpopularniejsi przedstawiciele tego kierunku

Każdy kierunek w sztuce ma swoich przedstawicieli pochodzących z różnych zakątków świata, na których się wzorowano i którzy do dziś są prawdziwą inspiracją dla wielu artystów. Podobna sytuacja ma miejsce z taszyzmem. Do jego głównych przedstawicieli należą:

• Tadeusz Kantor (1915-1990) – polski malarz, scenograf, teoretyk sztuki, który uznawany jest za jednego z przedstawicieli taszyzmu w Polsce i twórców happeningu. Tuż po wojnie malował figuratywne obrazy, na których widniały postacie przedstawione w groteskowy sposób. Przeważała na nich ciemna kolorystyka oraz chropowata faktura.
• Jean-Paul Riopelle (1923-2002) – kanadyjski malarz i rzeźbiarz, który w 1949 roku przeniósł się do Paryża i zaczął tworzyć obrazy wedle założeń ekspresjonizmu abstrakcyjnego.
• Hans Heinrich Ernst Hartung (1904-1989) – niemiecko-francuski malarz i grafik, którego malarstwo charakteryzowało się bezprzedmiotowością. Na obrazach artysty widoczne były głównie graficznie poprowadzone linie w czarnym kolorze umieszczone na jasnych tłach.
• Paul Jackson Pollock (1912-1956) – amerykański malarz, który modyfikował swoje dzieła wybierając fragmenty odpowiadające jego wizji artystycznej. Te, które odrzucał, niszczył bezpowrotnie i zaczynał od początku. Był niezwykle zdeterminowany i ambitny. Czerpał ogromną radość z tworzenia, a swój autorski styl oparł na dość prymitywnej formie malarstwa. Głównie kierował się emocjami i wylewał farbę na płótno bądź kapał nią z przygotowanych wcześniej specjalnie podziurawionych puszek. W ten sposób tworzył wybitne abstrakcje.
• Jean Dubuffet (1901-1985) – francuski malarz, który nie był wierny jednemu stylowi w malarstwie i był bardzo wszechstronny. Jednak obecnie jego dzieła są uznawane za abstrakcyjne i zgodne ze sztuką ekspresjonizmu abstrakcyjnego.
• Jean Fautrier (1989-1964) – francuski malarz i rzeźbiarz, którego początkowa twórczość znajdowała się pod wpływem realizmu, jednak w 1943 roku artysta zdecydował się na tworzenie dzieł abstrakcyjnych, których główną inspiracją było piękno natury.

Taszyzm – dzieła, które warto znać

Obrazy typowe dla taszyzmu są bardzo charakterystyczne i ciężko je pomylić z innym stylem w sztuce. Do najpopularniejszych dzieł tego okresu, które są znane na całym świecie, należą:

• Tadeusz Kantor “Kompozycja” (1944-1945) – w dziele można zauważyć chaotycznie rozmieszczoną farbę, która niepoddana jest działaniu pędzla, a jedynie swobodnie naniesiona na płótno, w efekcie czego tworzy artystyczne smugi, plamy, zacieki i rozpryski.
• Jackson Pollock “Numer 12” (1949) – dzieło namalowane farbami olejnymi w żywej i odważnej palecie barw. Obraz powstał poprzez polewanie i kapanie farby, której ślady w efekcie tworzą plamy koloru pozbawione kształtu. Głębokie czerwienie przenikają się z czernią i tworzą mocny kontrast z jasnym tłem, które wypełniają odcienie żółty i niebieski.
• Jean Dubuffet “Les Grandes Artères” (1961) – obraz prezentujący żywą paletę barw, która tworzy energetyzującą kompozycję. Patrząc na nią trudno skupić wzrok na konkretnej części dzieła.

Taszyzm w Polsce

Taszyzm w Polsce wiązał się przede wszystkim z twórczością Tadeusza Kantora, który zaczął tworzyć według jego założeń po wizycie we Francji, a konkretniej w Paryżu w połowie lat 50. Artysta był malarzem i teoretykiem sztuki, a w swoim artykule “Abstrakcja umarła – niech żyje abstrakcja”, który został opublikowany w 1957 roku, ogłosił koniec geometrycznej abstrakcji i rozkwit taszyzmu w sztuce. Jego prace malarskie według założeń nowego stylu były niezwykle żywiołowe i dynamiczne. Przykładowo, na jednym z jego obrazów można było dostrzec dwie plamy o nieregularnych kształtach w kolorze niebieskim i czarnym z dodatkiem żółci, które sprawiały wrażenie wzajemnego ataku w burzliwym starciu. Z dzieła biły silne emocje i impulsywność. W Polsce Tadeusz Kantor zaraził teorią taszyzmu również Mariana Bogusza, Jerzego Kujawskiego. Alfreda Lenicę, Marię Stangret, Bogusława Szwacza, Teresę Tyszkiewicz, Mariana Warzechę, Marka Włodarskiego oraz kilku innych artystów. Z listy tej najpopularniejszym malarzem w okresie taszyzmu stał się Alfred Lenica, którego charakterystyczny styl wyklarował się w 1955 roku. Był on doskonałym połączeniem taszyzmu, informelu, drippingu i surrealizmu. Artysta chętnie posługiwał się lakierami i farbami przemysłowymi podczas tworzenia swoich dzieł.

Taszyzm na aukcjach OneBid

Poszukując wybitnych obrazów typowych dla taszyzmu i panującego w tym okresie stylu w malarstwie warto odwiedzić portal aukcyjny OneBid, który w jednym miejscu zrzesza ofertę domów aukcyjnych z całej Europy. Zasady licytacji są bardzo proste i przejrzyste, a bezpieczeństwo każdej transakcji zachowanie na najwyższym poziomie. Wystarczy zgłosić swoją chęć udziału w danej aukcji. Platforma ta daje możliwość nabycia wybitnych dzieł sztuki typowych dla taszyzmu tworzonych przez jego głównych przedstawicieli. Ponadto na aukcjach dostępne są również obrazy pochodzące z innych okresów, które zapisały się na kartach historii malarstwa i są doskonale rozpoznawalne i pożądane na całym świecie.