Teofil Ociepka, NARODZINY CZŁOWIEKA, 1949

75,5 x 121,0cm - olej, papier naklejony na tekturę Inne tytuły: Urodziny Boga człowieka, Narodzenie człowieka, Narodziny Boga człowieka

sygn. p.d.: Ociepka. | 1949 r.

 

Na odwrocie:

– l.d. fragment nalepki (mpis.): Tytuł: „Narodzenie człowieka“ | Nazwisko i imię: Ociepka Teofil | [...] Zw. Zaw. Gór... [Związek Zawodowy Górników w Janowie Śląskim];

– p.d. Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie z danymi obrazu;

– p.g. i p.d. pieczątki Galerii Fibak i Kolekcji Fibak Monte Carlo.

 

 

Pochodzenie:

– Własność Julianny Ociepki, żony artysty.

– Kolekcja Wojciecha Fibaka, Monte Carlo.

– Kolekcja prywatna, Kraków.

 

Obraz wystawiany, reprodukowany i opisany:

– Wystawa Teofila Ociepki z Katowic, Nikifora z Krynicy, Guidona Recka ze Szczecina, Haliny Jastrzębskiej, Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, IX 1957 [kat. wystawy], nr kat. 12, il. cz.-b., s. nlb.;

– A. Banach, Ociepka. Malarz dnia siódmego, Kraków 1958, s. 18, il. cz.-b.;

– Malarstwo: Nikifor, T. Ociepka, P. Stolorz, W. Wróbel. Rzeźba: L. Kudła, CBWA „Zachęta“, VII-VIII 1958 [kat. wystawy], nr kat. 2, s. 24, il. cz.-b., s. nlb.;

– Baśń i realizm, „Orka“, nr 32, 10 VIII 1958, il. cz.-b. [wirtualna Mediateka Zachęty];

– O wystawie Nikifora, Kudły i trzech górników. Sztuka prymitywna, naiwna i piękna, „Chłopska droga“, nr 70, 31 VIII 1958, il. cz.-b. [wirtualna Mediateka Zachęty];

– Sztuka prymitywna w „Zachęcie“, „Głos koszaliński“, nr 185, 6 VIII 1958, il. cz.-b. (wirtualna Mediateka Zachęty);

– Z wystawy w „Zachęcie“, „Gazeta Robotnicza Wrocław“, nr 182, 4 VIII 1958, il. cz.-b. [ wirtualna Mediateka Zachęty];

– Spotkanie z Teofilem Ociepką, 1962, film dokumentalny, reż. T. Makarczyński, 4’55’’- 5’17’’;

– A. Banach, Ociepka, Arkady 1988, il. cz.-b. na wyklejkach (fragmenty), il. 9 (całość); 10-13 (fragmenty), s. nlb.;

– S.A. Wisłocki, Mistrz Teofil Ociepka. Między władzą a prawdą, Katowice 2010, il. cz.-b., s. 59.

 

Powstałe w 1949 roku Narodziny człowieka są jednym z najbardziej znanych i cenionych dzieł Teofila Ociepki. Świadczy o tym obecność obrazu na wystawach, a także pozytywny odzew, z jakim spotkał się w ówczesnej prasie. Pisała o nim m.in. Bożena Kowalska na łamach „Ekranu“ w 1958 roku: Tematyka obrazów Teofila Ociepki jest fantastyczna. Przedpotopowa fauna i flora z drzewiastymi paprociami i ogromnymi jaszczurami wypełnia płótna artysty, o pełnym poezji nastroju i pomysłach tematycznych. Narodziny człowieka ukazane są przez Ociepkę w scenie, gdzie wśród przedziwnego krajobrazu i równie niezwykłych zwierząt pojawia się maleńkie niemowlę w otwartym kielichu kwiatu (...). Główkę dziecka otacza aureola, która jest czytelnym odwołaniem do tradycyjnej chrześcijańskiej ikonografii. Zaskakujące łączenie jej elementów z przedstawieniami bujnej przyrody i baśniowych stworzeń było miarą fenomenu twórczości obdarzonego niepospolitą wyobraźnią malarza-górnika.

 

♣ Do Ceny Zakupu doliczana będzie dodatkowo opłata wynikająca z prawa twórcy i jego spadkobierców do otrzymania wynagrodzenia zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994 - o prawie autorskim i prawach pokrewnych (droit de suite).

 

Teofil Ociepka (Janów Śląski 1891 - Bydgoszcz 1978) był malarzem naiwnym, najwybitniejszym obok Nikifora przedstawicielem tej odmiany sztuki w Polsce. Ukończył szkołę powszechną, po czym w wieku 15 lat, po śmierci ojca, podjął pracę by utrzymać rodzinę. Do emerytury pracował w kopalni na Górnym Śląsku. Od dzieciństwa interesował się ludowymi klechdami i baśniami, a także teoriami okultystycznymi, z którymi zatknął się za pośrednictwem F. Hohmanna, niemieckiego wyznawcy idei różo-krzyżowców, z którym przez wiele lat utrzymywał kontakt. Pod wpływem tych zainteresowań wstąpił do gminy okultystycznej działającej w Janowie (dzielnica Katowic). Grupa, istniejąca od lat 30. do 60., złożona była głównie z górników, którzy poświęcali się poszukiwaniom metafizycznym i zgłębianiu nauk hermetycznych. Ideom tym Ociepka podporządkował także swoje malarstwo, rozwijające się w dwóch etapach. Początkowo, w latach 1927-1930, samodzielnie i z trudem uczył się warsztatu malarskiego, tworząc swe najlepsze dzieła. Podjął na nowo twórczość malarską po siedemnastoletniej przerwie, w 1947. Osiągnął wtedy sprawność w posługiwaniu się pędzlem i indywidualny styl. Miał charakterystyczny, drobiazgowy sposób obrazowania i własny zasób motywów, na który składały się wizerunki bestii i fantastycznych roślin w scenerii rajskich ogrodów. W miarę upływu lat jego malarstwo stawało się nieco manieryczne. Dzieje malarza i okultystycznej grupy z Janowa zainspirowały reżysera Lecha Majewskiego do nakręcenia filmu pt. „Angelus“ (2001).