Prezentowana praca należy do cyklu „Interferencje”, jednego z najważniejszych
stworzonych przez Ziemskiego. Eksperymentując z formami przestrzennymi od
połowy lat 60., tworzył prace z rytmicznie ułożonych, sferycznie wygiętych listewek.
Ziemski swoimi działaniami przekraczał granice tradycyjnie rozumianego obrazu.
Poszerzał jego sens i nadawał mu nowe wartości. Zapraszał widza do aktywnego
odbioru dzieła sztuki, proponując mu rolę współtwórcy.
Najważniejszym zagadnieniem poruszonym w „Interferencjach”, „Permutacjach” i
„Obrazach optycznych” jest nie to, co zastygłe, namacalne i widoczne już na „pierwszy
rzut oka”, lecz właśnie to, czego do końca dostrzec nie można, co jest zauważalne tylko
w chwilowym, krótkim momencie, w istocie pozostaje zaś nieuchwytne.
Co bardzo istotne, i na co również zwracała uwagę Bożena Kowalska, w przypadku Jana
Ziemskiego mamy jednak do czynienia nie tylko, i nie przede wszystkim, z zabawą w efekty
wizualne, typową dla amerykańskiego op-artu, lecz z pełnym niepokoju podawaniem w
wątpliwość wiarygodności i jednoznaczności świadectwa ludzkich zmysłów. Taka właśnie
interpretacja twórczości wydaje się najtrafniejsza. Prócz tego bowiem, że oglądanie prac,
które w zależności od położenia odbiorcy przybierają, niczym kameleon, zmienne kolory
lub kształty jest przyjemne, to niebagatelne znaczenie ma fakt, że zarazem pobudzają
one widza do myślenia, wywołują wiele skojarzeń dotyczących, niezwykle bliskich, relacji
między płaszczyzną obrazu-reliefu a sposobami postrzegania świata zewnętrznego.
Ziemski poprzez namacalny element próbował bowiem dociec prawd ogólnych, rządzących
zarówno makro-, jak i mikrokosmosem.
Agnieszka Kuśnierz, Jan Ziemski (1920-1988) - twórca obrazów „nieistniejących”, [w:] Grupa „Zamek”. Historia -
krytyka – sztuka, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2007, s. 132
POCHODZENIE:
- kolekcja prywatna, Polska
- zakup od Danuty Ziemskiej wdowy po artyście
Jeden z czołowych przedstawicieli tzw. malarstwa materii. Wykształcenie artystyczne zdobył ucząc się w Wolnej Szkole Malarstwa i Rysunku Janiny Miłosiowej w Lublinie (1942–46), zaś teoretyczną wiedzę w zakresie sztuk plastycznych ugruntował studiując historię sztuki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II. Był współzałożycielem uformowanej wśród tamtejszych studentów lubelskiej grupy „Zamek” (1956–1959), zaliczanej do najciekawszych i najbardziej awangardowych polskich grup artystycznych, którą tworzyli m. in. Włodzimierz Borowski, Ryszard Kiwerski, Tytus Dzieduszycki oraz Jerzy Ludwiński. Ziemski brał czynny udział w szeregu konkursów i wystaw artystycznych takich, jak: Biennale Form Przestrzennych w Elblągu, Plenery Koszalińskie w Osiekach, Sympozjum Artystów i Naukowców w Puławach i wielu innych. Od lat 40. XX wieku interesował się astronomią, kosmonautyką, science-fiction. Początek jego ścieżki artystycznej wyznaczają surrealistyczne prace, wśród których częstym motywem były przypominające kukiełki postaci (Mona Lisa, Semafory). Stopniowo jego warsztat artystyczny zaczął dojrzewać w kierunku form bardziej abstrakcyjnych, sugerujących fascynację zagadnieniami związanymi z materią, które znalazły odbicie w wykonywanych w gipsie tzw. formurach. Od połowy lat 60. XX wieku zwrócił się ku abstrakcji geometrycznej tworząc charakterystyczne collage’owo – półprzestrzenne kompozycje z cienkich, sferycznie wygiętych, przeważnie czarnych, białych i czerwonych listewek. Wiele z tych dzieł zaliczyć można do kierunku op-art., wykorzystującego prawa iluzji, fizjologii i psychologii postrzegania, teorię widzenia i koloru.
