Wojciech Gerson (1831 Warszawa - 1901 tamże), Młociny, około 1851-1853

olej, tektura, 24 × 33 cm

|Młociny.”, na tekturowym zaplecku opisany przez Armanda Vetulaniego: „1853. r. |Wojciech Gerson |„Młociny” |ol/tekt 22 × 29 |r. 1853 |WŁ. A. VETULANI. |W-wa, Krucza 3 m 8” oraz papierowa nalepka wystawowa Muzeum Narodowego w Warszawie

Pochodzenie:
– kolekcja Jadwigi Bobińskiej (1862-1940), córki malarza
– kolekcja malarza Stanisława Dybowskiego, Warszawa (do 1954)
– kolekcja Armanda Vetulaniego, kuratora, krytyka i historyka sztuki, pierwszego powojennego dyrektora CBWA Zachęta
– kolekcja spadkobierców Armanda Vetulaniego
– kolekcja prywatna, Polska
– Aukcja Desa Unicum, 14.10.2021
– kolekcja prywatna, Polska


Wystawiany:
– Wojciech Gerson 1831-1901, Muzeum Narodowe w Warszawie, 1978
– Sztuka warszawska od średniowiecza do połowy XX wieku. Wystawy jubileuszowej zorganizowanej w stulecie powstania Muzeum 1862-1962, Muzeum Narodowe w Warszawie, maj-wrzesień 1962
– Wystawa zbiorowa Wojciecha Gersona, Muzeum Miejskie, Bydgoszcz,styczeń-luty 1939

Literatura:
– Wojciech Gerson 1831-1901, katalog wystawy, red. Janina Zielińska, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1978, nr kat. 7, s. 46
– Sztuka warszawska od średniowiecza do połowy XX wieku. Katalog wystawy jubileuszowej zorganizowanej w stulecie powstania Muzeum 1862-1962, t. II, Warszawa 1962, nr kat. 994, s. 344
– Wystawa zbiorowa Wojciecha Gersona, wstęp Marian Gumowski, Muzeum Miejskie, Bydgoszcz nr kat. 21, s. 9 (lub nr kat. 28, s. 10)

„Artystyczna twórczość i działalność Wojciecha Gersona mają szczególne znaczenie dla dziejów sztuki polskiej. Gerson był jednym z [...] twórców realistycznego, nowocześnie pojętego malarstwa krajobrazowego”
(Armand Vetulani, „Wojciech Gerson”, Warszawa 1952, str. 5.)

„Przywiązanie i zżycie się z przyrodą od wczesnego dzieciństwa pozwalają artyście objąć naturę nowym spojrzeniem – bada ją, analizuje, szuka prawdy. Powtarza wielokrotnie te same lub podobne motywy starając się ciągle coś nowego z nich wychwycić, do gruntu zrozumieć oglądane zjawisko” (Armand Vetulani, „Wojciech Gerson”, Warszawa 1952, str. 14–15) „Istotne znaczenie w ugruntowaniu pejzażowych zainteresowań młodego artysty miały „wędrówki piechotne” po kraju” (Janina Zielińska, „Wojciech Gerson 1831–1901, katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1978, str.12) Gerson przywiązywał dużą wagę do owych wędrówek nazywając je „skarbem doświadczenia i umiejętności na całe życie”. Dzieło przedstawia krajobraz, który sam artysta zatytułował „Młociny”. Gerson miał skłonność do tworzenia „na gorąco”. Chwytał za pędzel pod wpływem chwili, aby odczuć podobne doznania do francuskich malarzy połowy lat trzydziestych z kręgu „szkoły barbizońskiej”. Prezentowany widok został ujęty niezwykle dokładnie, będąc przy tym przykładem gorliwości artysty do studiowania efektu światła. “Samodzielne próby i poszukiwania doprowadzają artystę do zasadniczych odkryć; dostrzega, że cienie przy silnym oświetleniu słonecznym niebieszczeją, że szczegóły w cieniach gubią się, że kontury i barwy zatracają się raz słabiej, raz mocniej [...] że ustosunkowanie się wzajemnie barw zależne jest przede wszystkim od światła” (Armand Vetulani, „Wojciech Gerson”, Warszawa 1952, str. 15). Wojciech Gerson starał się oddać istotę i charakter scenerii, którą malował. Zaangażowanie twórcy wpływa niewątpliwie na nastrojowość i odbiór dzieła. „I chociaż kilkanaście lat później z pobudek patriotycznych zwróci swoje zainteresowania ku przeszłości narodowej, a pejzaż odsunie na plan dalszy, nigdy nie przestanie go pociągać urok rodzimego krajobrazu” (Janina Zielińska, „Wojciech Gerson 1831–1901, katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1978, str. 12).