Tymon Niesiołowski, CYRKOWCY, ok. 1955

68,5 x 60,0cm - olej, tektura sygn. p.d.: Tymon

Na górnej listwie oprawy autorska nalepka z napisem: Tymon Niesiołowski | „Cyrkowcy“ | olej | 70 x 60.

 

Pełną dojrzałość artystyczną i indywidualny sposób rozwiązywania problemów malarskich osiągnął Niesiołowski po II wojnie światowej. Malował wówczas podejmowane wcześniej tematy, częściej jedynie sięgał do przedstawień cyrkowców i temu właśnie tematowi nadawał osobisty, poetycki charakter.

I. Bal, Tymon Niesiołowski, w: Słownik Artystów Polskich, t. VI, s. 69

 

Pod koniec II wojny światowej Niesiołowski wraz z rodziną przeprowadził się do Torunia. Rok 1945 otworzył ostatni, dwudziestoletni okres jego twórczości, o czym pisał Zbigniew Czerski: Sześćdziesięciotrzyletni w 1945 r. artysta przystępuje do pracy twórczej z młodzieńczym wprost zapałem i energią. (...) Niesiołowski pracuje bez wytchnienia. Pasja twórcza go wprost rozsadza (Tymon Niesiołowski 1882-1965. Malarstwo, rysunek, grafika, rzeźba, Muzeum Ziemi Bydgoskiej, Bydgoszcz 1966, s. 15).

 

W okresie toruńskim pojawił się dojrzały styl artysty oparty na linearyzmie i klarownej kompozycji, podporządkowanym dekoracyjności. Badacze jego twórczości zauważają tu fascyjancję malarstwem Henri Matisse'a i Modiglianiego, ale i wskazują na grafikę, którą Niesiołowski w tym czasie zaczął się intensywnie zajmować. Autorka monografii artysty charakteryzuje jego powojenne malarstwo w sposób następujący: Niesiołowski tworzył kompozycje odznaczające się wysmakowaną kolorystyką, wypełniającą płasko potraktowane postaci oraz przedmioty, ograniczone czarnym, graficznym konturem. Zastosowanie tych środków, przy jednoczesnej rezygnacji z perspektywy, sprowadzającej cały układ do jednego wymiaru, a także łączenie różnych, często sprzecznych z sobą ujęć, doprowadziło do stworzenia kompozycji podporządkowanych zasadzie dekoracyjności, dodatkowo podkreślonych przez wzorzyste desenie przedmiotów, otaczających nagie ciała kobiet. W tym samym czasie, obok tendencji płaszczyznowej Niesiołowski zaczął wprowadzać do swej twórczości fakturową powierzchnię, budowaną widocznymi pociągnięciami pędzla. (M. Geron, Tymon Niesiołowski. (1882-1965). Życie i twórczość, wyd. Neriton, Warszawa 2004, s. 182-183).

Prócz aktów, portretów i martwych natur, motywem, do którego artysta często wracał byli artyści cyrkowi: Jednocześnie – pisze Małgorzata Geron – Niesiołowski podejmował tematy ze świata cyrku, często czyniąc głównymi bohaterami swoich prac klaunów i pierrotów, pogrążonych w melancholijnej zadumie, znanej z obrazów powstałych w okresie międzywojennym (tamże, s. 183).

 

♣ do wylicytowanej ceny oprócz innych kosztów zostanie doliczona opłata wynikająca z prawa twórcy i jego spadkobierców do otrzymania wynagrodzenia zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994 roku - o prawie autorskim i prawach pokrewnych (droit de suite).

 

Tymon Niesiołowski (Lwów 1882 - Toruń 1965) – malarz, grafik, pedagog; w latach 1900 - 1905 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem Stanisława Wyspiańskiego i Józefa Mehoffera. W okresie 1906 - 1926 mieszkał w Zakopanem, skąd podróżował do Włoch, Paryża i Monachium. W roku 1908 był współzałożycielem „Grupy Pięciu”, od 1917 związał się z ugrupowaniem „Formistów”, a od 1922 ze Stowarzyszeniem „Rytm”. W roku 1926 przeniósł się do Wilna, gdzie został dyrektorem Szkoły Rzemiosł Artystycznych, a od 1928 wykładał na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego. Po wojnie objął katedrę Wydziału Sztuk Pięknych na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu; od 1958 był członkiem „Grupy Toruńskiej”. Malował – wyróżniające się dekoracyjnością formy i koloru – martwe natury, akty, portrety, rzadziej pejzaże. Jego styl ewoluował z biegiem lat; wczesne prace ujawniają wyraźne wpływy Wyspiańskiego, późniejsze – wyraźne inspiracje malarstwem francuskim, m.in. twórczością Gaugina, Picassa czy Matisse’a. W obrazach dojrzałego okresu twórczości często stosował płaskie plamy barwne, obwiedzione silnie zarysowanym konturem. Artysta zajmował się także grafiką.