Józef Rapacki, ROLA O ZACHODZIE SŁOŃCA. SKIBA POD ZACHÓD SŁOŃCA, 1913

86,0 x 110,0cm - olej, płótno

 

sygn. p.d.: JÓZEF RAPACKI 1913

Na górnej listwie ramy nalepka (pieczęć, maszynopis): Muzeum im. J. Malczewskiego | Rynek 11 | 26-600 RADOM | tel. (0-48) 36-243-29 | Tytuł wystawy: „To ci śliczności“ | wg „Chłopów“ Wł. Reymonta | Termin: wrzesień 2000 – luty 2001 | Autor: Józef Rapacki | Tytuł: Rola o zachodzie słońca | Własność prywatna; ponadto na lewej listwie pieczęć, a na dolnej nalepka firmy pozłotniczej Doroty i Jacka Danieli.

 

Obraz wystawiany:

– To ci śliczności. Impresje z „Chłopów“ Władysława Reymonta, Muzeum im. Jacka Malczewskiego, Radom, 2001.

 

Porównaj:

– Skiba pod zachód słońca (Zaorane pole o zachodzie słońca), pastel, papier, Muzeum Narodowe w Warszawie, nr inw. 183665 MNW.

 

Rola o zachodzie słońca to olejna wersja kompozycji, którą artysta stworzył po raz pierwszy w pastelu w 1891 (obecnie w zbiorach MNW): W tej wczesnej pracy – pisze Piotr Czyż – widać zainteresowanie artysty impresjonizmem, w interpretacji znanej mu z obrazów Józefa Pankiewicza i Władysława Podkowińskiego (...) Rapacki często powracał w swojej twórczości do motywu zaoranych pól czy rozjeżdżonych kołami wozów podmokłych dróg, które zbiegają się w dali, niknąc na horyzoncie. Zdaniem Iwony Szustakiewicz, autorki katalogu prac artysty, Rapacki „pejzaże tworzył według reguł witkiewiczowskich. Bezpośrednio obcując z naturą, malował ją tak, jak ją widział, ale też i jak ją odczuwał, dając wyraz swojemu umiłowaniu rodzinnej ziemi“. (Mistrzowie pastelu. Od Marteau do Witkacego. Kolekcja Muzeum Narodowego w Warszawie, kat. wyst., red. nauk. Anna Grochala, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 2015, s. 372)

Józef Rapacki (Warszawa 1871 – Olszanka k. Skierniewic 1929) nazywany „malarzem brzóz i liliowych wrzosów“, był jednym z najpopularniejszych pejzażystów warszawskich końca XIX i pierwszej ćwierci XX wieku. Edukację malarską rozpoczął jako uczeń Wojciecha Gersona w Warszawskiej Klasie Rysunkowej. Później studiował jeszcze w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem Floriana Cynka (1886-1887) oraz w Monachium w prywatnej szkole Friedricha Fehra (1888-1889). Po studiach kilkakrotnie podróżował do Włoch. Brał udział w licznych wystawach w TZSP w Warszawie oraz we Lwowie (1894 srebrny medal), Krakowie, Wilnie, Kielcach. Wystawiał też za granicą - w Berlinie (1893) czy w Paryżu, gdzie w 1900 został odznaczony dyplomem na Powszechnej Wystawie Światowej. Należał do grupy „Pro Arte“. Od roku 1907 stale mieszkał w Olszance, wiosce na skraju Puszczy Mariańskiej, niedaleko Skierniewic. Malował przede wszystkim realistyczne, nastrojowe pejzaże oraz rozgrywające się w pejzażu sceny rodzajowe, a także portrety i wnętrza. Uprawiał grafikę (teki Z dawnej i niedawnej Warszawy oraz Pro memoria. Prusak w Polsce), zajmował się ilustratorstwem książkowym, współpracował z warszawskimi czasopismami, m.in. „Tygodnikiem Ilustrowanym“, „Wędrowcem“ „Światem“, „Biesiadą Literacką“.