drzeworyt barwny, tusz, papier, dyptyk, 37x48,5 cm (35x23,5 cm i 35x25 cm)
Tsukioka Yoshitoshi (1839-1892) jest powszechnie uznawany za ostatniego wielkiego mistrza gatunku ukiyo-e. Jest również uważany za jednego z największych innowatorów tej formy. Jego kariera obejmowała dwie epoki - ostatnie lata Japonii okresu Edo i pierwsze lata nowoczesnej Japonii po restauracji Meiji. Podobnie jak wielu Japończyków, Yoshitoshi interesował się nowościami z zachodu, ale z czasem coraz bardziej martwił się utratą tradycyjnej kultury japońskiej, w tym tradycyjnego drzeworytu. Pod koniec swojej kariery Yoshitoshi prowadził niemal samotną walkę z czasem i technologią. Podczas gdy on pracował w starym stylu, Japonia przyjmowała zachodnie metody masowej reprodukcji, takie jak fotografia i litografia. Niemniej jednak, w Japonii, która odwracała się od własnej przeszłości, niemal w pojedynkę udało mu się pchnąć tradycyjny japoński druk drzeworytniczy na nowy poziom.
Yoshitoshi urodził się w Edo 30 kwietnia 1839 roku. Jako młody chłopiec wykazywał niezwykły talent artystyczny i żywe zainteresowanie klasyczną japońską literaturą i historią. W wieku 11 lat rozpoczął naukę u słynnego Kuniyoshiego. Kuniyoshi, czołowy artysta drzeworytniczy tamtych czasów, nawiązał bliską relację ze swoim uczniem i nadał mu imię Yoshitoshi. Yoshitoshi Tsukioka opublikował swoją pierwszą grafikę z umiarkowanym sukcesem w 1853 roku, tryptyk przedstawiający słynne starcie między klanami Taira i Minamoto. Na początku lat sześćdziesiątych XIX wieku, grafiki Yoshitoshiego skupiały się na tematach kabuki i scenach historycznych, a także obcokrajowcach. Wraz z postępem XIX wieku, ukiyo-e odczuło wpływ ery nowoczesnej, szczególnie poprzez wprowadzenie syntetycznych barwników. Yoshitoshi nauczył się używać tych kolorów z subtelnością i umiejętnościami, utrzymując swoje prace w najwyższych standardach druku przez całą swoją karierę. Po śmierci Kuniyoshiego w 1861 roku, Yoshitoshi rozpoczął samodzielną działalność, przyjmując Toshikage jako swojego pierwszego ucznia w 1863 roku. Wraz ze wzrostem niestabilności politycznej w Japonii pod koniec lat sześćdziesiątych XIX wieku, wkroczył w swój „krwawy okres”, epokę naznaczoną obrazami graficznej przemocy i ekstrawaganckiej brutalności.
Wraz z postępującą modernizacją okresu Meiji, Yoshitoshi Tsukioka doznał załamania nerwowego w 1872 roku, żyjąc w ubóstwie i zaprzestając wszelkiej produkcji artystycznej. Rok później wznowił pracę, przyjmując pseudonim artystyczny Taiso, oznaczający „Wielkie Zmartwychwstanie” i realizując swój twórczy potencjał. Podczas gdy Yoshitoshi nadal przedstawiał sceny bitewne na swoich drzeworytach ukiyo-e, zwrócił uwagę na bardziej aktualne wydarzenia i powoli odszedł od jawnej przemocy na rzecz psychologicznych zmagań jednostek. W 1885 roku rozpoczął jedną ze swoich najbardziej uznanych serii, Sto widoków księżyca (1885-1892). W ciągu ostatniej dekady swojego życia Yoshitoshi zaprojektował liczne ilustrowane książki i kilka innych popularnych serii, w tym Trzydzieści dwa aspekty kobiet (1888) i Trzydzieści sześć duchów i dziwnych objawień. (1889-1892). Wiosną 1892 roku doznał ostatecznego załamania psychicznego i został oddany do Sugamo Asylum. Zmarł 9 czerwca 1892 roku w wieku 53 lat.
Od opowieści o duchach po folklor, od gwałtownych starć po delikatny blask księżyca, Yoshitoshi oferuje nie tylko kompozycyjną i techniczną błyskotliwość, ale także nieskrępowaną pasję.
