drzeworyt (odbitka XXw.), papier , 40 x 30 cm w świetle
passe – partout,
sygn. na płycie, śr.d.: monogram wiązany „AD”
Drzeworyt Albrechta Dürera „Niewiasta i siedmiogłowy smok” („Die Frau und der siebenköpfige Drache”) pochodzi z jego słynnego cyklu „Apokalipsa”, który został wydany w 1498 roku. Cykl ten oparty jest na wizjach z Apokalipsy św. Jana (Księgi Objawienia), jednej z najbardziej symbolicznych ksiąg Nowego Testamentu, która opisuje koniec świata, walkę dobra ze złem oraz ostateczne zwycięstwo Boga nad siłami ciemności.
Drzeworyt „Niewiasta i siedmiogłowy smok” ilustruje fragment Apokalipsy, który opisuje walkę pomiędzy niewiastą w niebie a siedmiogłowym smokiem, czyli wcieleniem szatana. Niewiasta jest przedstawiona w centralnej części obrazu, ubrana w promienną szatę, co nawiązuje do biblijnego opisu niewiasty „obleczonej w słońce, a księżyc pod jej stopami, a na jej głowie korona z dwunastu gwiazd” (Ap 12,1). Symbolizuje Kościół, czystość i świętość, a także Matkę Boską. Jej sylwetka emanuje majestatem i spokojem, mimo dramatycznej sytuacji. Z prawej strony drzeworytu widoczna jest potężna postać smoka z siedmioma głowami i dziesięcioma rogami, który symbolizuje Szatana oraz jego siły zła. Niewiasta rodzi dziecko, które unosi się do nieba. To symbol Chrystusa, który ma władać „wszystkimi narodami laską żelazną” (Ap 12,5). Jest to motyw zbawienia oraz triumfu Boga nad złem. Na dalszym planie, nad sceną, można dostrzec postaci aniołów z mieczami, którzy walczą z siłami smoka. To nawiązanie do walki Archanioła Michała i jego aniołów z demonami, symbolizujące odwieczną bitwę pomiędzy siłami dobra i zła.
Dürer wykorzystał technikę drzeworytu, aby uzyskać szczegółowe i dramatyczne efekty wizualne. Linia jest precyzyjna, a detale – zwłaszcza w przedstawieniu smoka, postaci niewiasty i tła – są bogate i dynamiczne. Cała scena jest przepełniona symboliką biblijną i moralną, co jest typowe dla sztuki późnego średniowiecza i wczesnego renesansu. Dürer stworzył apokaliptyczną wizję, w której przeplatają się wątki nadziei, zbawienia oraz nieuchronnej walki dobra ze złem.
Cykl „Apokalipsa” był pierwszym wielkim projektem Dürera, który przyniósł mu międzynarodową sławę. Powstał w okresie wielkich napięć społecznych, religijnych i politycznych w Europie końca XV wieku. Ludzie żyli wówczas w atmosferze oczekiwania na bliski koniec świata, co tłumaczy popularność motywów apokaliptycznych w sztuce tego okresu.
W drzeworytach Dürera widać również wpływ humanizmu i nowożytnych idei. Dürer, mimo że osadzony w tradycji średniowiecznej, wprowadzał do swoich dzieł innowacyjne podejście do kompozycji i ekspresji, co czyniło jego sztukę wyjątkową na tle epoki.
